In Kroatië zijn de parlementsverkiezingen gewonnen door de conservatieve regeringspartij HDZ. Volgens de voorlopige uitslagen behaalt de partij 60 van de 151 zetels in het Kroatische parlement, niet genoeg om alleen te kunnen regeren. Bij de vorige verkiezingen behaalde de partij nog 66 zetels.
De op een na grootste partij, een alliantie van onder meer de sociaaldemocratische SDP en andere linkse en centrumpartijen onder leiding van president Milonovic, kwam uit op ruim veertig zetels. De rechts-nationalistische DP eindigt met dertien zetels op de derde plek.
De uitslag betekent een lastige regeringsvorming. Zo steunt de HDZ het geven van steun aan Oekraïne, maar is de oppositie tegen de steun. Partijleider Plenkovic van de HDZ positioneert zichzelf als prowesters en pro-Europees.
Zijn opponent van de SDP, Milanovic, heeft juist geregeld pro-Russische uitspraken gedaan en is tegen wapensteun aan Oekraïne. Volgens hem laat dat de oorlog alleen maar voortduren.
"Het parlement zal meer gefragmenteerd zijn en de coalitieonderhandelingen zullen veel langer duren", zegt analist Mario Bikarski van een Brits adviesbureau tegen persbureau Reuters. "Een minderheidsregering, geleid door ofwel de HDZ of de SDP, zou nog instabieler zijn en het waarschijnlijk niet volhouden tot het einde."
De stembusgang in Kroatië kende een tumultueuze aanloop. De HDZ leek onder leiding van Plenkovic in eerste instantie eenvoudig te kunnen winnen, maar president Milonovic meldde half maart plotseling dat hij de kandidaat zou worden voor de SDP. Hij beschuldigde Plenkovic en de HDZ van corruptie.
Het Kroatische hooggerechtshof oordeelde dat de president niet zomaar mee zou kunnen doen aan de verkiezingen en eerst zou moeten aftreden. Milonovic trok zich van die uitspraak niets aan. Hij zei enkel op te stappen als hij de verkiezingen zou winnen.
Sinds 2015 zijn er in ieder geval 172 mensen overleden na het gebruik van zelfdodingsmiddel 'X'. Stichting 113 Zelfmoordpreventie en GGD Amsterdam onderzochten vorig jaar hoeveel mensen in Nederland stierven door het gebruik van het poeder. Naar eigen zeggen werd dit voor het eerst onderzocht.
De onderzoekers ontdekten dat de gemiddelde leeftijd van de gestorven mensen 59 jaar is. "Deze cijfers wijzen uit dat het een zeer diverse groep is met mensen uit alle leeftijdscategorieën, en dat de groep niet alleen bestaat uit ouderen die een weloverwogen keuze maken", zegt onderzoeker Lizanne Schweren tegen NRC. Wel was het grootste deel boven de 70 jaar, namelijk 38 procent.
Verder bleek dat het aantal mensen dat stierf door zelfdoding met middel X tussen 2017 en 2021 jaarlijks toenam. Zeven jaar geleden ging het om maximaal tien mensen en in 2021 al om vijftig. Een jaar later waren het 42 gevallen.
Op basis van de lijkschouwverslagen van forensisch artsen concludeerden de onderzoekers onder andere dat 70 procent, ofwel 120 mensen, een "psychiatrische voorgeschiedenis" had. Voorbeelden als een depressie of angststoornis worden genoemd. Daarnaast werd bij 19 procent een euthanasieaanvraag gerapporteerd, die bij meer dan de helft was afgewezen.
Voor het onderzoek werden het aantal sterfgevallen door zelfdodingspoeders van 1 januari 2015 tot en met 31 december 2022 bekeken. Dat gebeurde op basis van informatie van forensisch medische diensten en data van het Centraal Bureau voor de Statistiek. Het ging om gegevens van bijna alle GGD-regio's in Nederland: 23 van de 25.
Het onderzoek werd in januari vorig jaar gepubliceerd, maar stichting 113 heeft toen met een reden niet de publiciteit opgezocht. NRC publiceerde er gisteravond voor het eerst over. "Het communiceren over methoden van suïcide brengt het risico op kopieergedrag met zich mee", zegt Schweren tegen de krant. De resultaten zijn eerder al wel gedeeld met onder meer het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport.
"In de berichtgeving over het proces rondom middel X zagen we dat werd aangenomen dat er geen cijfers zijn", legt de onderzoeker uit. "Dat klopt niet en dat wilden we rechtzetten."
Maandag eiste het Openbaar Ministerie tegen een groep verdachten in de zaak rond zelfdodingsmiddel X celstraffen tot 2,5 jaar, waarvan een jaar voorwaardelijk. Ze hebben volgens justitie geholpen bij de verstrekking van het middel en zouden daardoor schuldig zijn aan hulp bij zelfdoding.
De zeven verdachten in deze rechtszaak zijn allemaal verbonden (geweest) aan de Coöperatie Laatste Wil.
Hulp bij zelfdoding is strafbaar in Nederland tenzij aan heel strenge voorwaarden is voldaan. Voor euthanasie moet sprake zijn van ondraaglijk lijden, moet er geen behandeling meer mogelijk zijn en is betrokkenheid van een arts vereist.
In de Georgische hoofdstad Tbilisi hebben duizenden mensen gedemonstreerd tegen de omstreden 'buitenlandse agenten'-wet, die gisteren in eerste lezing door het parlement werd aangenomen. Van de 150 parlementariërs stemden er 83 voor de wet. Ook de afgelopen dagen waren er demonstraties.
De betogers hadden zich verzameld voor een belangrijke doorgaande weg bij het parlementsgebouw in Tbilisi. "Nee tegen de Russische wet!", werd er volgens persbureau AFP geroepen nadat het Georgische volkslied en vervolgens het Europese volkslied waren afgespeeld. Mensen hadden Georgische en Europese vlaggen bij zich.
De politie zette onder meer traangas in om een einde te maken aan het protest. Er zouden ook mensen zijn opgepakt, maar het is niet duidelijk hoeveel. Volgens persbureau AP waren er ook in diverse andere Georgische plaatsen protesten tegen de wet.
De demonstranten eisen dat de wet van tafel gaat. Ze vrezen dat de wet ertoe leidt dat Georgië zich meer gaat richten op Rusland en minder op de Europese Unie. Ook Rusland gebruikt een 'buitenlandse agentenwet' om onder meer kritische journalisten en mensenrechtenorganisaties te muilkorven.
Human Rights Watch noemde de Georgische wet eerder autoritair en in strijd met het internationaal recht.
Volgens de wet moeten organisaties die meer dan 20 procent van hun financiering uit het buitenland ontvangen zich registreren als 'buitenlands agent'. Veel projecten om de democratie in Georgië te versterken worden gefinancierd met geld uit het westen.
Een 88-jarige betoger zegt tegen het persbureau dat het "een treurige dag" is voor Georgië. "Onze regering heeft opnieuw een stap gezet richting Rusland, en weg van Europa." Tegelijkertijd is de demonstrant ook hoopvol omdat hij veel jonge mensen op de been ziet. "Zij zijn trots Europeaan en zullen die droom door niemand laten afpakken."
De wet moet nu nog twee keer door het parlement. President Zoerabisjvili van Georgië is fel tegenstander van de wet en heeft aangekondigd dat ze die zal vetoën, maar een parlementsmeerderheid heeft de macht om dat veto ongedaan maken.
Het wetsvoorstel werd vorig jaar door regeringspartij Georgische Droom ingetrokken na felle protesten, al hield de partij toen al een slag om de arm. Onlangs werd de wet echter toch weer ingediend.
Georgië kreeg in december vorig jaar de status van kandidaat-lid van de Europese Unie. De Europese Commissie heeft boos gereageerd op het wetsvoorstel en spreekt van "zeer zorgwekkende ontwikkelingen". "Deze wet is niet in lijn met de Europese normen en waarden", meldde de Commissie gisteren in een verklaring.
Een woordvoerder van het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken zegt "zeer bezorgd" te zijn over het wetsvoorstel. "Het maatschappelijk middenveld, de journalistiek en media zijn de hoekstenen van de democratische samenleving."
Het UWV constateerde vorig jaar een stuk minder overtredingen van mensen met een uitkering. In 2022 overtraden nog ruim 10.000 mensen de regels rond de inlichtingenplicht, in 2023 is dat gedaald naar 6600.
De inlichtingenplicht houdt in dat mensen met een uitkering het UWV op de hoogte moeten houden van onder meer vakanties, verhuizingen of vrijwilligerswerk. Als dat niet gebeurt, moeten uitkeringsgerechtigden het te veel ontvangen bedrag terugbetalen.
Bij ernstige overtredingen legt het UWV ook nog een boete op. Ook die werd minder uitgedeeld: in 2022 nog aan 1700 mensen, in 2023 is dat gedaald naar 1100. Het gaat per persoon om een bedrag van zo'n 2000 euro.
Volgens het UWV komt het lagere aantal overtredingen deels door een nieuwe aanpak, waarbij de dienst uitkeringsgerechtigden beter informeert over hun rechten en plichten. "We zien dat het zich nu uitbetaalt", zegt bestuursvoorzitter Maarten Camps. "Mensen weten veel beter waar ze aan toe zijn. Dat leidt ertoe dat we minder sancties hoeven op te leggen."
Ook benadrukt het UWV dat het meer de menselijke maat toepast. "We maken nadrukkelijk een onderscheid tussen mensen die heel bewust misbruik maken van onze dienstverlening, en mensen die een foutje maken", zegt Camps.
"Die foutjes komen voor, omdat de regels ingewikkeld zijn en mensen niet zo goed snappen welke informatie ze moeten geven. Daar gaan we nu op een hele andere manier mee om: het leidt niet meteen meer tot een sanctie."
Het UWV draaide afgelopen jaar ook honderden boetes terug die waren gegeven op basis van illegaal verkregen gegevens over uitkeringsgerechtigden die in het buitenland verbleven.
Ook bleken 5000 mensen onterecht een boete te hebben gekregen, omdat de informatie over hun extra inkomsten intern al bekend was.